Λίμνη Άγρα (Τεχνητή)

Η λίμνη Άγρα, ένας ημιφυσικός υγροβιότοπος, βρίσκεται στο νομό Πέλλας, μόλις 6 χιλιόμετρα δυτικά της Έδεσσας. Μαζί με τις γύρω περιοχές αποτελεί έναν από τους ομορφότερους υγρότοπους της Ελλάδας. Η περιοχή συντίθεται από κανάλια, πηγές, καλαμιώνες και υγρολίβαδα, προσφέροντας καταφύγιο σε πλήθος ειδών χλωρίδας και πανίδας. Κοντινά χωριά είναι ο Άγρας, τα Βρυτά και το Νησί, που έχουν συνδεθεί στενά με την ιστορία και τη διατήρηση της λίμνης.

Αρχικά γνωστή ως «τυρφώνας Νησίου» και αργότερα ως «τεχνητή λίμνη Άγρα», η λίμνη δημιουργήθηκε το 1953 για τις ανάγκες τροφοδοσίας του Υδροηλεκτρικού Σταθμού της ΔΕΗ. Παλαιότερα, τροφοδοτούνταν με νερό μέσω σήραγγας από τη λίμνη Βεγορίτιδα, ενώ σήμερα οι κύριες πηγές της είναι οι φυσικές πηγές των Βρυττών και του Νησίου, καθώς και τα νερά των χειμάρρων Μουζαρέμ Χάνι, Καρυδιάς και Νησίου. Η περιοχή που καταλάμβανε η λίμνη ήταν προηγουμένως έλος, γνωστό ως «έλος Τιάβου».

Η παρόχθια βλάστηση της λίμνης περιλαμβάνει δέντρα όπως ιτιές, λεύκες, σκλήθρα και πλατάνια, ενώ στην επιφάνεια κυριαρχούν νούφαρα, βούρλα, ορχιδέες και καλαμιώνες που καλύπτουν το 50% της περιοχής. Η πανίδα περιλαμβάνει υδρόβιες χελώνες, βίδρες, μυοκάστορες και ποικιλία θηλαστικών, όπως αλεπούδες, ασβούς και σκαντζόχοιρους. Εντοπίζονται επίσης ιχθυοπληθυσμοί με είδη όπως γριβάδι, τσιρόνι και γλυνί, ενώ στις παλαιότερες εποχές η καραβίδα του γλυκού νερού αποτελούσε σημαντικό βιοποριστικό πόρο.

Η ορνιθοπανίδα είναι ιδιαίτερα πλούσια, με τουλάχιστον 68 είδη πτηνών να χρησιμοποιούν τη λίμνη για φώλιασμα, διαχείμαση και αναπαραγωγή. Μεταξύ αυτών, συναντώνται είδη όπως ο Μικροτσικνιάς, ο Πελαργός, η Βαλτόπαπια, ο Χρυσογέρακος και οι βουβόκυκνοι, που δίνουν στη λίμνη την προσωνυμία «λίμνη των κύκνων».

Η λίμνη και ο υγροβιότοπός της προστατεύονται από το δίκτυο Natura 2000, με έκταση 13.860 στρ. να αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας και 5.000 στρ. Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Ωστόσο, απειλείται από εντατικές γεωργικές δραστηριότητες και αποψίλωση των παρακείμενων δασών, γεγονός που απαιτεί αυξημένη μέριμνα για τη διατήρησή της ως οικολογικού θησαυρού.